MAΡΑΝ ΑΘΑ

Να που στην Ελλάδα του 21 αιώνα, κάποιοι θεατράνθρωποι τολμούν να απευθύνονται στο κοινό με γλώσσα παλαιάς κοπής και έργα ιδιάζουσας δυναμικής. Κάνοντας τα επίκαιρα όσο ποτέ. Η εισαγωγή αναφέρεται σ την δύσκολη αποστολή της Γιασεμί Κηλαηδόνη να ανέβει στο σανίδι ως 90χρονος καλόγερος και να μας εξιστορήσει τα γεγονότα της ζωής του.

ΜΑΡΑΝ ΑΘΑ, είναι ο τίτλος του έργου και η παράσταση βασίζεται στο έργο του Θωμά Ψύρρα. Με έντονη την επιρροή από το ύφος του Παπαδιαμάντη, το κείμενο με παρέσυρε στους μυσταγωγικούς ρυθμούς του. Την διασκευή για την επί σκηνής απόδοσή του έκανε ο Δήμος Αβδελιώδης. Η ένστασή μου όσον αφορά την προσαρμογή, είναι το ότι κράτησε ατόφιο το βιβλίο, με αποτέλεσμα έναν δύσκολο άθλο 2,5 ωρών, στον οποίο το μη μυημένο κοινό ενδεχομένως να αντιδράσει.

Το σκηνικό (Μαρία Πασσαλή) εντελώς λιτό αλλά πολύ προσεγμένο: ένα τραπέζι και μία καρέκλα από την οποία ξεκίνησε ο γέροντας την αφήγησή του και τα οποία με τη  συνεχή παρουσία τους μας θύμιζαν το πρόσωπο που εξιστορούσε τα τεκταινόμενα. Παραδίπλα εξελισσόταν κάθε εικόνα της ανάμνησής του.

Η υποκριτική προσπάθεια της  Κηλαηδόνη με έκανε να σκεφτώ πως έτσι θα πρέπει να ήταν ένας ραψωδός στην αρχαιότητα που απήγγειλε στίχους επών. Εξαιρετική προσπάθεια, με αδύναμες ωστόσο κάποιες στιγμές της. Κατάφερνε να μπει και να βγει ταχύτατα από το ένα πρόσωπο στο άλλο, ζωντανεύοντας την κάθε στιγμή,  αλλά κάποιοι «ήρωες» είτε λόγω μεγαλύτερης εξοικείωσης είτε ένεκα περισσότερης επεξεργασίας είχαν πιο επιτυχημένη ενσάρκωση σε σχέση με άλλους.

Η παράσταση στο σύνολό της είχε ρυθμό. Δημιουργούσε και μερικές στιγμές έντονων συναισθημάτων: πλην του τέλους, μακράν η καλύτερη υπήρξε ο νυχτερινός κύκλος των ονείρων, όπου εννέα Ταρσές μαζεύονταν  γύρω από την καθοδηγήτριά τους και κομμάτι  κομμάτι μας αποκάλυπταν την ουσία των ανθρώπινων σχέσεων. Δυνατή εικόνα, άψογα δεμένη με τον λόγο. Ωστόσο δεν μπορώ να πω το ίδιο για κάθε στάση του ταξιδιού του καλόγερου. Λύσεις υπήρχαν, η διάρκεια όμως, ειδικά στο πρώτο μέρος, κούραζε. Ακόμα και ο κύκλος των ονείρων με την επαναληπτικότητά του, που αναγνωρίζω πως έπρεπε να υπάρχει, παρ’ ολίγον να καταλήξει να αντιμετωπιστεί ως ένα  «χαριτωμένο» εφέ.

Η χρήση κάποιων παραδοσιακών ακουσμάτων και το τραγούδι του νεαρού «ασκητή» ταίριαζαν στο ύφος του έργου (μουσική : Βαγγέλης Γιαννάκης). Σε γενικά πλαίσια έγινε μία πολύ προσεγμένη δουλειά από όλους, χωρίς ωστόσο να απογειωθεί όσον αφορά το τελικό αποτέλεσμα. Χρειαζόταν ίσως μία μεγαλύτερη ευελιξία στο σχήμα του αφηγηματικού οχήματος . Η Κηλαηδόνη κράτησε μία απόσταση από το κοινό, σε αντίθεση με την εγγύτητά της στους ρόλους που υποδύθηκε. Ήταν εκεί επάνω στη σκηνή, σπαρασσόμενη,  αλλά ο θεατής παρέμενε μάρτυρας και ουχί μέτοχος του δράματός της. Εξωτερικός παρατηρητής, με αποτέλεσμα η κάθαρση να αφορά μονάχα τα επί σκηνής δρώντα πρόσωπα.

Μάλιστα εκείνο που μου έκανε εντύπωση είναι ότι ενώ στην αρχή με την χρήση συγκεκριμένης τεχνικής μετρήματος του λόγου, άρχισε να «υποδύεται» τον 90χρονο ήρωα, στο τέλος είχε τόσο αβίαστα κατακτήσει την υπόστασή του. Πιθανόν χρειαζόταν όλο αυτό το ταξίδι ερμηνευτικά για να χτίσει τον απόλυτα βασανισμένο, σώμα και ψυχή, ήρωά της. Έστω κι έτσι, η μνήμη μου κρατά τις εικόνες που πραγματικά με άγγιξαν, γιατί υπήρξαν μερικές…  άλλωστε αυτό είναι το δικαίωμα του θεατή.

Μαράν Αθά: Ο κύριος είναι εδώ, πανταχού παρών για να μας τιμωρήσει.  Ο κύριος είναι μέσα μας, κάθε στιγμή μας τιμωρεί!